Интернет ертөнцийг ашиглан олон байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд өөрсдийн цахим орчинг бүрдүүлж, бизнесийн нэг талбар болгож, иргэд олон нийт зардал чирэгдэлгүйгээр түргэн шуурхай ажлаа амжуулж, онлайн хэрэгслүүдийнг өдөр тутмын хэрэглээ, амьдралын нэг хэсгээ болгожээ.
Цахим орчин дахь Facebook, Twitter, Instagram зэрэг нийгмийн сүлжээ нь бидэнд олон төрлийн боломж олгодгийн адил нөгөө талаар залилан, луйвар хийх нөхцлийг бүрдүүлж, гэмт хэрэг үйлдэх арга хэрэгсэлд ашиглагдаж байна. Онлайн луйврыг маш олон аргаар үйлдэж байгаа бөгөөд түгээмэл тохиолдох аргуудаас дурдвал:
Хуурамч холбоос – Олон нийтийн анхаарлыг татахуйц сэдэвт мэдээ, үнэгүй бэлэг өгөх, азтан боллоо гэх мэт утга агуулга бүхий мэдээлэл нийтлэх эсхүл хувийн чатаар илгээх болно. Уг холбоос дээр дарснаар хортой код компьютер болон гар утсанд суух боломжтой эсхүл дахин Facebook аккаунт, и-мэйл хаяг руугаа нэвтрэхийг сануулж, улмаар нэвтрэх мэдээллийг олзолдог.
Хуурамч аккаунт – Хүний профайл зургийг ашиглан, түүний нэрээр шинэ аккаунт нээж, найзууд руу нь хүсэлт илгээн, тухайн хүний өмнөөс мөнгө санхүүгийн тусламж гуйж, санхүүгийн залилан үйлддэг. Нөгөө талаас гэмт этгээдийн хуурамч аккаунтаар түүнтэй санамсаргүй найз болсноор танд итгэл үнэмшил төрүүлж, дотны найзууд мэт дүр эсгэн, таны хувийн мэдээлэл, зураг зэргийг авч улмаар тэдгээрийг барьцаалж сүрдүүлэх, олон нийтэд дэлгэнэ хэмээн айлгаж дарамталдаг;
Сугалааны луйвар – Сугалааны луйврыг ихэнхдээ олон нийтэд танил байгууллагуудын нэрээр аккаунт үүсгэн хүмүүст сугалаанд хожсон тул бага хэмжээний урьдчилгаа төлбөр төлж шагналаа авах боломжтой талаар мэдэгдэх бөгөөд банкны мэдээлэл гэх мэт хувийн мэдээллээ ирүүлэхийг хүсдэг;
Зээлийн луйвар – Зээлийн луйварчид нь хувийн чатаар мессеж илгээж, бага хэмжээний урьдчилгаа төлбөр хийгээд бага хүүтэй шуурхай зээл санал болгодог;
Дээрх аюул заналд өртөж, хохирогч болохоос сэргийлж, дараах аюулгүй байдлын зөвлөмжийг хүргэж байна.
- Нийгмийн сүлжээн дэх нэвтрэх нэр, нууц үгийг хэнд ч бүү өг;
- Нууц үгийг үүсгэхдээ төрсөн огноо зэрэг бусдын таамаглахуйц бус тоо, тэмдэгт, том, жижиг үсэг ашиглан хүчтэй нууц үг үүсгэх
- Хувийн аккаунтдаа 2 талт баталгаажуулалт тохируулах;
- Үл таних нэгнээс ирэх найзын хүсэлтийг нягталж, баталгаатай хүсэлтийг хүлээн авах;
- И-мэйл болон хувийн чатаар ирэх үг, үсэг болон дүрмийн алдаатай, сэжигтэй мэдээлэл, холбоос дээр дарахгүй байх;
- Нийгмийн сүлжээгээр ирж буй санхүүгийн болон бусад сэжигтэй хүсэлтүүдийг шаардлагатай бол утсаар болон бусад сувгаар холбогдож лавлаж, баталгаажуулах;
- Пост, зураг, байршил зэрэг хувийн мэдээллээ зөвхөн найзууддаа харагддаг байдлаар тохируулах зэрэг тохиргоог хийж нийгмийн сүлжээн дэх аюулгүй байдлаа хангана уу. Эс бөгөөс эдгээр нь гэмт этгээдүүдэд мэдээллийн эх сурвалж болж өгдөг;
- Хохирогч болсон тохиолдолд цаг алдалгүй холбогдох хуулийн байгууллагад хандаарай
Эх сурвалж: ТЕГ, Мэдээллийн аюулгүй байдлын газар